ఆనందభట్టు

ఒకనాడు ఆనందభట్టు అనే కవిపండితుడు శ్రీకృష్ణదేవరాయల ఆస్థానానికి వచ్చి, "ప్రభూ! తిట్టుకవిత్వం చెప్పటంలో నాతో సరితూగగలవారి నెవ్వరినీ నేనెక్కడా యింతవరకూ చూడలేదు. మీరంగీకరించినచో మీ ఆస్థానంలో నా కవిత్వమును ప్రదర్శించవలెనని మిక్కిలి కోరికగానున్నది," అని చెప్పాడు.

రాయలవారికి ఆ కవిత్వం పట్ల ఆసక్తి లేకపోవటంతో ఆయన కవిని సభకు రానీయకుండా, బహుమతులు ఇచ్చి పంపివేయాలని నిర్ణయించాడు. కానీ, ఊరక బహుమతి స్వీకరించడం ఆనందభట్టు ఇష్టపడలేదు. అందుకే, రాయలవారికి ఈ క్రింది పద్యాన్ని చదివాడు.

బూతుకవిత్వ వైఖరుల ప్రౌఢధము జూడల్‌ పొమ్మనంగ నీ కేతగుగాక.

యిటుల మరెవ్వరు చెప్పుదురో నృపోత్తమా

చాతురితో తెనాలి కవిసత్తముడీ

తడు రామకృష్ణుడీ రీతిని యూరకుండిన విరించినైనను జయింపజాలునే

(తిట్టుకవిత్వంలో నాకు సమానులు లేరు. మీరు అనుమతిస్తే, తెనాలి రామకృష్ణుడు నాకు సమానుడా అని చూడాలి. వేరే ఎవరూ నాకు పోటీగా లేరు). అప్పుడు రామకృష్ణుడు, రాయలవారి అనుమతితో, "చూతు వెలుపుడాయటంచు సూక్తులు పలికెన్‌" అనే పాదాన్ని ఇచ్చి, ఆనందభట్టు పూరించమన్నాడు.

ఆనందభట్టు ఆ పద్యాన్ని మంచి అర్ధంతో పూరించలేకపోయాడు. అతను ఆలోచనలో పడిపోయాడు. ఆ సమయంలో రామకృష్ణుడు "ఆతులపడి" అనే పద్యాన్ని చదివాడు. ఆనందభట్టు ఆశ్చర్యపోయి, రామకృష్ణుడి జ్ఞానాన్ని ప్రశంసించాడు.

రామకృష్ణుడి సమయస్స్ఫూర్తిని, ప్రభుభక్తిని మెచ్చుకుని, రాయలవారు రామకృష్ణుడిని అనేక విధములుగా సత్కరించారు.