నిర్వచనోత్తర రామాయణము

బాలకాండ

ఐక్ష్వాకుల వంశస్థులు అయిన దశరథ మహారాజు తనకు సంతానం కలగాలని విశ్వామిత్రుని సూచన మేరకు పుత్రకామేశ్టి యాగం చేస్తాడు. యాగం ఫలితంగా ఆయనకు నాలుగు కొడుకులు పుడతారు - రాముడు, లక్ష్మణుడు, భరతుడు, శత్రుఘ్నుడు. వీరిలో రాముడు శ్రీమహావిష్ణువు అవతారం. రాముడు, లక్ష్మణుడు విశ్వామిత్ర మహర్షి తో కలిసి తాటక, సుబాహు వంటి రాక్షసులను సంహరిస్తారు. అనంతరం, రాముడు శివధనుర్బాణాన్ని విరిచాడనే ఘనతను సంపాదించి సీతాదేవిని వివాహమాడుతాడు.

అయోధ్య కాండ

దశరథ మహారాజు రాముడిని యువరాజుగా నియమించేందుకు సిద్ధమవుతాడు. కానీ, కైకేయి అనే తల్లి తల్లి భరతుడిని యువరాజుగా నియమించమని, రాముడిని 14 సంవత్సరాల పాటు అరణ్యవాసం చేయమని కోరుతుంది. దశరథుడు ఈ ఆజ్ఞను స్వీకరిస్తాడు. రాముడు, సీత, లక్ష్మణుడు అరణ్యవాసం చేయడానికి వెళ్లిపోతారు. దశరథుడు దుఃఖంతో మరణిస్తాడు. భరతుడు కైకేయి తప్పు తెలుసుకుని, రాముడి పాదుకలను సింహాసనంపై ఉంచి రాజ్యాన్ని పాలిస్తాడు.

అరణ్య కాండ

అరణ్యంలో రాముడు, సీత, లక్ష్మణుడు అనేక ఋషులు, రాక్షసులను కలుస్తారు. పంచవటిలో నివసిస్తారు. శూర్పణఖ అనే రాక్షసి రాముడిని ఆకర్షించే ప్రయత్నం చేస్తుంది కానీ లక్ష్మణుడు ఆమె ముక్కు కోసేస్తాడు. ప్రతీకారంగా, రావణుడు సీతను అపహరిస్తాడు. రాముడు, లక్ష్మణుడు సీతను వెతుకుతూ ఉంటారు.

కిష్కింధ కాండ

రాముడు, లక్ష్మణుడు హనుమంతుడిని కలుస్తారు. ఆయన సుగ్రీవుని వద్దకు తీసుకెళతాడు. సుగ్రీవుడు తన సోదరుడు వాలి చేతిలో నిర్బంధితుడై ఉంటాడు. రాముడు వాలిని సంహరిస్తాడు. సుగ్రీవుడు సీతను వెతికేందుకు తన వానరసేనను పంపుతాడు. హనుమంతుడు లంకకు వెళ్లి సీతను కలుస్తాడు. రాముని ఉంగరం ఆమెకు అందజేస్తాడు.

సుందర కాండ

హనుమంతుడు లంకలో సీతను చూసిన విధానం, రావణుని సైన్యంతో యుద్ధం చేయడం, లంకను దహించడం వివరించబడుతుంది. హనుమంతుడు తిరిగి రాముడి వద్దకు వచ్చి సీత సమాచారం అందజేస్తాడు. రాముడు, లక్ష్మణుడు, వారి మిత్రులు సముద్రం దాటి లంకకు వెళ్లేందుకు ఒక వంతెన నిర్మిస్తారు.

యుద్ధ కాండ

రాముడి సేన మరియు రావణ సేన మధ్య యుద్ధం జరుగుతుంది. రావణుడి సోదరుడు విభీషణుడు రాముడి వైపు చేరతాడు. రావణుడి తో యుద్ధంలో రాముడు విజయం సాధించి, సీతను రక్షిస్తాడు. సీతా మాత పరీక్షను పూర్తి చేసి రాముడి వద్దకు తిరిగి వస్తుంది.

ఉత్తర కాండ

అయోధ్యకు తిరిగి వచ్చాక, రాముడు రాజుగా పట్టాభిషిక్తుడవుతాడు. ప్రజలు సీతా మాత వైఫల్యం గురించి నిందిస్తుండటంతో, రాముడు సీతను అరణ్యంలో విడిచిపెడతాడు. అరణ్యంలో సీత లవ, కుశ అనే ఇద్దరు కుమారులకు జన్మనిస్తుంది. చివరకు, రాముడు తన కుమారులను కలుస్తాడు. సీత భూమాతకు తిరిగి వెళుతుంది. రాముడు ధర్మపాలన చేస్తూ స్వర్గానికి వెళ్ళుతాడు.

నిర్వచనోత్తర రామాయణము రామాయణం యొక్క సారాంశాన్ని సమర్పిస్తుంది. ఇది ధర్మం, న్యాయం మరియు భక్తి యొక్క ప్రధాన అంశాలను పునఃప్రతిపాదిస్తుంది. విశ్వనాథ సత్యనారాయణ గారి రచన తన కవితా సౌందర్యం మరియు లోతైన తత్వచింతనలకు ప్రసిద్ధి చెందినది, ఇది తెలుగు సాహిత్యంలో ఒక ముఖ్యమైన కృతి.